j

j

czwartek, 11 lutego 2016

Marco van Basten, assistant coach, interview…

Danny Blind is the National Team Manager but his assistant Marco van Basten will always turn more heads. No matter how good Danny was, San Marco is sacred. He has a good vision on football too. Here, he goes into 14 (!) topics.
Personality of the Year
MvB: “For me, Phillip Cocu. He won the title with PSV and manages to remain in the Champions League through winter for the first time since 2006. Frank de Boer is a personality as well. Cocu is different, but they’re both special. We should be proud of both. In other competitions, we have Louis van Gaal and Ronald Koeman as trailblazers but that is it. We do have more good coaches in Holland, though. Don’t get me wrong. Some good young coaches coming through. Cocu did have some setbacks, his first season he copped a lot of criticism and then he had this tumor in his back. But he remain standing upright and that is pure class. Cocu does have players at his disposal that need less management. The Ajax players are a bit younger and need coaching. Cocu has Moreno. He simply defends. Luuk de Jong knows what he can and can’t do. Guardado puts in a shift, always. Cocu turned it into a good mix. PSV has a firm game plan but they do mix it up. Guardado plays it short and then suddenly long. Sometimes the inside foot, sometimes the outside. He is the main man. And the PSV defenders are more manly than the Ajax players. Less “football”, more defending. Football is more than just tiki taka, you know?”
cocu-psv-co
Biggest disappointment
“Missing the Euros obviously. When you drop points against the Czechs, Iceland, Turkey…you simply aren’t good enough. Hiddink was replaced by Blind and I came in to assist Danny. For me, a good challenge. I loved my work at AZ. The level is a bit less and there is more time to work with them. With Oranje, better quality but less time to work on things. You only have the lads a couple of days to get them prepped. The only way to really work on a game plan is when you prep for a tournament, like Van Gaal did. We can do a lot of work in the background though. Our scouting and preparing our tactical briefs etc. Our challenge is that we have a number of top top players who are reaching the autumn or winter of their career and a number of young, inexperienced talents. We lack players in that mid category. The cement of the team, usually. They’re either not good enough or injured, like Strootman and Vlaar. We had a similar problem between 1982 and 1988. It’s all cycles I think. But time and time again, we produce talents. We need to take the talent, the experience and add focus and mental strength. This is a massive wake-up call and we can’t just think “ah well, it will all come good again.”
DB MVB RVN
Superfluous rule
“Three rules come to mind. The one that annoys me if when play is stopped for off-side when a player jogs back from offside position, back on-side to get back into the game. No one gets that. There is no threat and he usually doesn’t even get the ball mostly. Let the play go on! There are too many whistles and stops. Another thing, when the ball is on its way to the byline or touch, the defenders are allowed to use everything they can to stop the forward to get to the ball. They push, put their butt out, use their arms and push. The forward wants to play football and the defender doesn’t. But 9 out of 10 times, the forward gets the decision against him. Weird. And then this silly rule that a goal kick needs to be out of the box before play is allowed to resume. Why? If the defender is put under pressure, why not just allow play to go. Allow forwards to put pressure on. And if the ball is touched in the box, the goalie gets to take the goal kick again! So there is a mistake being made and the goalie gets a second chance? Good way to steal seconds. The only logical thing would be to give the attacking team the free kick or just do away with the rule.”
karsdorp
Tip for KNVB’s competition management
“Do away with silly play offs for European football qualifications. The supporters don’t want it. The box office is a disappointment. Every year clubs get into trouble with their planning and prep for the new season. It is useless. And unfair. You have 34 competition games and you end up 3rd. Then you deserve that spot. Why would the number 6 get a chance to become 3rd after all? Confuses me….”
Arsenal's players embrace before kick-off
Dutch School
“Dutch clubs tend to have 70% possession. But on their own half! It doesn’t work. The fans and the tv viewers pull their hair out. The point in football is: how many chances do you create and how many goals do you make vs how many do you concede. In Italy, Spain, Brazil and other big nations, they laugh at us. The Dutch School? We are being too arrogant. We never won a trophy with the Dutch School. In 1988 we were fully focused on doing everything we can to beat our opponent. We played West Germany with fight football. Obviously, you want to put your mark on the game with attacking, adventurous football. Taking the initiative. But you can’t play high pressure all the time. You need to pick your moments and sometime go for the turnaround. You need to be able to do all of it, these days.”
Holland pressing Uraguay
Oranje playing Uruguay in 1974
Scaling the Eredivisie up
“I am not negative about the future. But, we do lose ground. When I played, Holland still have a position in Europe. But in the last fifteen years, countries like Russia, Turkey, Portugal and Ukraine have surpassed us. Even Sweden, Switzerland and Belgium are competitors now. We need to think bigger. Make our competition tougher. This is why I love the idea of the Low Lands League. The LLL. It means tougher teams to play against, better players to play against. The distances are not that great and nowadays most teams have international players, so the language is never a problem. We shouldn’t focus on beating England, Italy, Spain, Germany and France in terms of competition strength but we do need to focus on competing with the second tier.”
kluivert belgie
Kluivert not happy with Lowland Competition plans
Impact of Van Basten’s opinion on the Cruyff Plan (MvB wrote a column saying that Ajax hadn’t progressed after the so-called Cruyff Revolution at Ajax)
“I think Johan understood what I meant. He was the one who never really agitated against the article I wrote. The Amsterdam newspaper De Telegraaf was the only one attacking me for it. They don’t like it if people have a different opinion about Ajax than them. It’s all a bit subjective, it’s getting embarrassing. I can imagine the man in the street can’t follow it all anymore. This Plan Cruyff, or the Plan Telegraaf as I call it, it is one big wet fart. First they needed 4 yours to make it happen, then they said the execution was wrong, all this politics… If you need so much publicity to sell your product, your product is not good enough. And if it all is working so well, why is Johan walking out, why are people being axed, why are people resigning?”
cruyff170208_ES
Marco admires…
“Guys like Messi, C Ronaldo and Zlatan. These guys are at the top level for so long and so dominant too. These guys play 60 games per year and sure, they play in top teams with amazing team mates and it’s easier to score goals for Madrid than it is for, say, Cambuur or De Graafschap. But if I see how focused and hungry C Ronaldo still is against weaker opponents or when Real Madrid is 4-0 up already… He is sooo eager, year in year out. And he is hardly ever injured too. And they constantly seek new challenges. I totally respect that. Ibrahimovic, it’s like he has been around for ages. And everywhere he plays, he wins titles. Now, he helps Sweden to the Euros. C Ronaldo and Zlatan and Arjen Robben are incredible players, but…Messi… Messi is phenomenal.”
rnb-cruyff-platini-van-basten-messi-0111
Biggest Dutch talent
“I’d have to say Quincy Promes. He is one of the key players at Spartak Moscow. He plays left, sometimes right, then centrally upfront, leading the line. He has no issues being a key player in a competition that is much stronger than the Eredivisie. He scored 10 in 18 games. He’s actually not really a talent anymore. He turns 24 in 2016 but he is now breaking internationally. Big future.”
quincy-promes
Defending in the Eredivisie
“We are slowly turning into clowns. A ful back needs to attack. And if he can defend too, that is wonderful. It’s the world upside down. Kenny Tete is a positive exception. Most players from Ajax’ Academy have this, but Tete is a real defender. He is the youngest of the new batch. He does need to improve in his attacking play so he can make the difference on the ball too. Players need to learn timing. When do I go, when do I not. He said in an interview recently “I just do what comes up” and that means he plays on 100% intuition. He plays 100% on his talent. Now he needs to improve and make progress. His speed and his tough duel power combined with vision…he will turn into an international top defender. But, we should never forget, first and foremost he needs to defend.”
tete defence
We need to get rid of this, as quickly as possible:
“The FIFA mafia. The way you make your career in that organisation…it is just wrong. They are all tainted, for me. They should all make way. Maybe a new batch, people like Luis Figo, Gary Lineker, myself…maybe we should do it. I mean, I’m not keen and I am not a diplomat, really, hahahaha and I don’t have the ambition for such a role but come on! They arrested around 30 people. How many more will they arrest? Is there anyone there with clean hands?”
Mafifa
State of Dutch Football
“We are in the middle of discussing and finding solutions. We develop great skillfull players but there are not enough players with vision. Players who can keep track of their mates, of space on the pitch or who can control the ball and keep track of their opponents. It is hard, but it is the difference between good players and very good players. It does start with technical skills of course. Once you are the boss over the ball, the rest kicks in. Running, shooting, passing, physical development, dealing with losing, dealing with winning…. And becoming boss over the situation. Knowing what is going on behind you, next to you. Technical skills is one, tactical vision is another. This order is key. The Iniesta’s and Xavi’s developed this to the max. They are hardly ever surprised by situations. They know where the threats are, they know where to move the ball. And these two are not strong physically, They can’t tackle well, they are not made of concrete but they can hold their own. These are processes our players need to go through. And most of our players haven’t. Players like Memphis and Wijnaldum were top notch in the Eredivisie but need a lot of time in a tougher environment to remain on their feet. Maybe it’s because we don’t play street football anymore? Maybe kids spent too much time behind the computer? Or maybe all that panna football is the culprit? We played to win and that means you play forward. You need to be able to play the ball forward, instead of nutmegging a player when you move backwards. In those panna cages, it’s the world upside down. It’s not effective.”
memphis-depay-robben
Technique and dynamics
“Johan said in his latest columns that we run too much. I do agree, but not fully. Football is much tougher now than when I played. Some teams park 10 men in the box. What you need is dynamics. You can’t dribble amongst them anymore. Movement is key. Defences are well organised, much better than 15 years ago. All defenders developed skills now as well. The space is getting more limited by the year. So, you do need to run more and smart to find the space and open up defences. A couple of years ago, Barcelona was playing the ball around while standing still. Nothing happened. 80% possession but no chances. You need the Messi’s and Neymar’s to be making runs to allow for something to happen. Johan says he doesn’t see players like Ronald Koeman anymore who can open up a game with a long ball. But these players do still exist, but there is simply no more space for them. That deep opportunity to pass the ball is getting rare. It is all about the turnaround moment and the killer pass. Ajax is playing the ball ad infinitum as they can’t find the killer pass. It’s not about what you can do with the ball, but knowing where and when to run when you don’t have it. You need a surplus of technical skills these days,as a forward, but also the vision to find the space. Some players have it, some need to learn it. You need to recognise the one-two or the third man situation. And that starts at the back. Johan says: we still play eleven vs eleven and the pitch is still the same size but it’s not that simple. In the 1970s you’d have 7 seconds to decide what to do, in my time maybe 5 or 4 seconds and now you have 2 seconds. You need to decide within 2 seconds what you are going to do and a lot of players have skills up the gazoo but lack the intelligence and insights to do something useful.”
davids
Artificial pitches
“This is purely a financial issue. I don’t think it’s good for football. You do lose the connection with the bigger competition even more. Nowhere else, not in Germany, not even in Belgium do they use these artificial pitches. It has nothing to do with the climate, as it can get colder in Germany than in Holland. In Germany, no club will make that decision. Our way of playing will change as a result. Sliding tackles are part of football and I think we need to draw a line in the sand: we only play on real grass. The hard pitches are not ideal in winter, but artificial pitches are dramatic in summer. Maybe you should allow it for amateur clubs for financial reasons but as a pro club you need to be able to maintain a grass pitch. If you can’t, you are not equipped to play pro football. End of story.”

4 ‘gezonde’ producten die eigenlijk helemaal niet zo gezond zijn

De supermarkt is een grote bron van verleiding voor veel mensen. Maar ook als je de schappen met koek en snoep links kunt laten liggen en bij een hoek met gezonde voeding denkt te staan, wordt je vaak in het ootje genomen. Eerder schreef ik al over de 10 meest misleidende supermarktproducten en vandaag wil ik graag vier producten noemen die de naam hebben gezond te zijn, maar waar je eigenlijk mee moet oppassen.
frisdrank light, diet coke, ongezond, foodness
1. Frisdrank light
Om het even simpel te zeggen: je lichaam raakt in de war van drankjes met kunstmatige zoetstoffen. Gewone frisdrank is al niet goed voor je (suiker!) maar van de kunstmatige zoetstoffen in light frisdrank kan je lichaam in de war raken. Volgens sommige mensen heeft dat met je hormonen te maken, volgens anderen weer met de zuur-basebalans in je lichaam. Overigens is er (nog) geen wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat light producten net zo ongezond of zelfs ongezonder zijn dan hun suiker- of vetrijke reguliere broertjes en zusjes. Wel lijken er aanwijzingen te zijn dat kinderen die veel light frisdrank drinken gewend raken aan de zoete smaak, en dus later meer en vaker zoete dingen willen. Het meest veelzeggende bewijs is misschien nog wel dat in de VS, waar nu al jaren ongeveer alle frisdranken ook in een light versie worden aangeboden, de obesitas epidemie nog steeds even hard blijft voortwoekeren.
pindakaas, light, vetarm, ongezond, foodness
2. Vetarme pindakaas of pindakaas light
Het klinkt aanlokkelijk om een product te kopen waar minder vet in zit. Het klinkt immers alsof je dan een product te pakken hebt dat goed voor je is, nietwaar? Maar pindakaas krijgt zijn smaak juist van de (voor een deel ook gezonde) vetten die erin zitten, dus als je die eruit haalt moet je iets anders toevoegen om de smaak aantrekkelijk te houden. Daarom wordt er suiker aan pindakaas light toegevoegd. Kijk maar eens op het etiket van een pot vetarme pindakaas: Calvé light bevat 30 gram koolhydraten per 100 gram, waarvan 24 gram suikers zijn. Ter vergelijking: een pot gewone Calvé pindakaas bevat maar 11 gram koolhydraten, waarvan 2,5 gram suikers zijn.
Kies (of maak!) dus liever ‘gewone’ pindakaas, waar pinda’s en zitten, en verder niets. Ook als je gewoon in de supermarkt pindakaas koopt, onthoud dan dat je beter gewone pindakaas in je mandje kunt leggen dan vetarme pindakaas. Gezonde vetten zijn goed voor je, overbodige toegevoegde suikers niet!
gedroogd fruit, recept, foodness, ongezond, gezond, taartje
3. Gedroogd fruit
Voordat je van schrik alle gedroogde dadels, abrikozen en appelringen uit je voorraadkast verwijdert – luister goed. Het is niet zo dat gedroogd fruit slécht is voor je, of ontzettend ongezond is. Net als gewoon fruit bevat het veel vitaminen en vezels. Alleen bevat vers fruit vaak al relatief veel (natuurlijke) suiker, en in gedroogd fruit zit naar verhouding natuurlijk nog meer suiker. Na het eten van een appel heb je een redelijk vol gevoel, maar gedroogde appelschijfjes werk je veel makkelijker weg in veel grotere hoeveelheden. Zo kun je ongemerkt veel calorieën en suiker binnenkrijgen. Stop dus alsjeblieft niet met het eten van (gedroogd) fruit, maar wees je ervan bewust dat het een natuurlijke variant van snoep is. Kortom, eten met mate.
water, ongezonde frisdrank, foodness
4. Vruchtensap
Wat geldt voor gedroogd fruit geldt eigenlijk ook voor vruchtensap: eet en drink het met mate. Zelfs het Voedingscentrum adviseert tegenwoordig om niet teveel vruchtensap te drinken. Vaak wordt aan vruchtensap dat je in de supermarkt koopt namelijk nog heel veel rotzooi toegevoegd. Kijk maar eens op de verpakking hoeveel ingrediënten je kent; dat zijn er vast minder dan je dacht! Want wat doen stoffen als carrageen of xantaangom in hemelsnaam in appelsap en sinaasappelsap? Vruchtensap bevat net als gedroogd fruit relatief veel calorieën en suikers, terwijl je heel makkelijk een groot glas wegklokt. Denk aan het verschil tussen het eten van een sinaasappel en het drinken van een glas jus: voor een glaasje sap van 250 milliliter heb je zo’n 3 sinaasappels nodig. Het sap is in drie slokken weg, maar over 3 sinaasappels doe je een half uur – en door de vezels zit je daarna veel voller dan na het drinken van het sap. Nog een nadeel van sap is dat ons lichaam minder goed in staat lijkt te zijn om calorieën in vloeibaar voedsel te identificeren, dus je giet eigenlijk ongemerkt calorieën naar binnen. Ook hier geldt dus: drinken met mate. Bedenk wel dat een glas sinaasappelsap natuurlijk altijd veel meer voedingsstoffen bevat dan een glas cola. Vruchtensap is dus niet ONgezond, het is alleen niet goed voor je om er zonder na te denken een liter van weg te tikken.

Geld is een middel gratis downloaden

Ruim twee jaar geleden hebben we het boek geld is een middel laten drukken. Inmiddels hebben we er aardig wat van verspreid en zijn we door onze voorraad heen. We hebben gemerkt dat het zelf verspreiden een hoop gedoe is (envelop, postzegels, factuur etc.), de kosten wegen niet op tegen de baten, kortom onvoldoende rendement. Vandaar dat we het boek vanaf vandaag online beschikbaar stellen voor iedereen die er in geïnteresseerd is. Ga je het voor eigen gebruik downloaden, wat ons betreft geen enkel probleem. Ga je het gebruiken als cursusmateriaal of onderdelen voor een reader of zoiets, ook geen probleem maar laat het ons dan wel even weten. En, geef aan waar het vandaan komt en verwijs naar www.slimmefinanciering.nl.
We zien graag een wederdienst voor deze download, laat een reactie achter of gebruik de social buttons om een like of tweet de wereld in te sturen. (klik op de afbeelding voor downloaden).

omslag boek
Overigens hebben we voor dit voorjaar als doel gesteld om een aantal infographics uit dit boek grondig te herzien en onze ervaring van de afgelopen jaren er in te verwerken.

Wat is er toch met Shell gebeurd?

Voor het eerst in de geschiedenis van Shell dalen de aandelen. Grote institutionele beleggers trekken hun handen van Shell af. Shell heeft zich recent in hoog tempo teruggetrokken uit onder meer Alaska en de teerzanden in Canada, met desinvesteringen van vele miljarden tot gevolg. Hoe kan het dat Shell in een vrije val dreigt te raken en totaal verrast lijkt te zijn door de ontwikkelingen? Een poging tot een systemische analyse van een complexe werkelijkheid.
Het grotere plaatje
In twee jaar tijd is de olieprijs met 65% gedaald. De OPEC landen hebben onlangs besloten om de olieproductie onverminderd hoog te houden. Ook de VS gaan onverminderd door met het produceren van schalieolie. Volgens Rens van Tilburg, econoom, heeft zich de afgelopen jaren een stille revolutie voltrokken die uitgemond is in het klimaatakkoord van december 2015. Daarin is de doelstelling vastgelegd van een maximale temperatuurstijging van 1,5° C. Dat stelt grenzen aan de hoeveelheid broeikasgassen die we in de nabije toekomst nog kunnen uitstoten. De consequentie daarvan is dat 60 tot 80% van de voorraden olie, kolen en gas in de grond moet blijven zitten en dus feitelijk waardeloos zijn geworden. Van Tilburg concludeert dat olie in de opheffingsuitverkoop is gegaan. Beter olie nu voor een lage prijs verkopen dan straks waardeloos in de grond . Deze stille revolutie heeft ook andere gevolgen gehad. Klanten van institutionele beleggers en milieuorganisaties hebben de laatste jaren, met succes, druk uitgeoefend op die beleggers om zich terug te trekken uit de fossiele energie.
De toestand bij Shell
Dit alles heeft grote gevolgen voor Shell. De sterke prijsdaling van olie heeft de winst van Shell zwaar onder druk gezet. Als gevolg daarvan heeft Shell zich teruggetrokken uit de teerzandolie in Canada en uit Alaska met een desinvestering van vele miljarden tot gevolg. Daarnaast snijdt het sterk in de kosten, vele duizenden banen gaan verloren. Voor het eerst in haar geschiedenis is de koers van het aandeel flink gedaald, nog versterkt door de institutionele beleggers die onder druk van klanten en milieuorganisaties hun handen van Shell aftrekken. Volgens Hans de Geus, beurscommentator RTLZ, wordt het aandeel Shell op dit moment op de beurs gewaardeerd als een rommelobligatie van een bedrijf dat zo in de schulden zit dat zonder herfinanciering een bankroet onontkoombaar is. En dit nog voordat Shell haar waardeloos geworden voorraden heeft moeten afwaarderen. Shell heeft besloten het Britse LNG bedrijf ‘BG Group’ (vloeibaar gas) over te nemen voor het enorme bedrag van 64 miljard euro. Volgens de topman Ben van Beurden een noodzakelijk stap om in de nabije toekomst de winstgevendheid te garanderen. Volgens van Beurden is Shell een degradatiekandidaat zonder de BG Group. Peter de Waard constateert in de Volkskrant dat een coach die dat zegt niet kan blijven zitten als de overname door de aandeelhouders geblokkeerd wordt en die kans bestaat.
Groene en ethische imago van Shell
Nog maar een jaar of tien, vijftien geleden was Shell een vooruitstrevend en innovatief bedrijf. Het investeerde in wind- en zonne-energie, plantte en beheerde bossen in Canada, investeerde in de ontwikkeling van biobrandstoffen. Het progressieve Shell bezat een stafafdeling scenarioplanning waar onafhankelijke, creatieve geesten diverse scenario’s voor de toekomst bekeken, doorrekenden en consequenties voor de strategie bepaalden. Zo onderzochten zij welke vooronderstellingen aan diverse scenario’s ten grondslag lagen en wat de consequenties zouden zijn als die vooronderstellingen niet zouden kloppen. Zoals bijvoorbeeld de aanname dat de olieprijs altijd zal stijgen. Wat gebeurt er als dat niet waar blijkt en de olieprijs juist gaat dalen? Wat betekent dat voor de strategie van Shell? Kortom, het bedrijf had een forse portiegezond tegendenken geïnstalleerd. Mede op basis van deze scenario’s heeft Shell destijds juist in groene energie geïnvesteerd. Aan dat alles kwam een eind met de intrede van het Angelsaksische model: primaire focus op het creëren van maximale aandeelhouderswaarde. Een omslag die in de jaren ‘90 tot 2000 plaatsvond en die met ingrijpende reorganisaties gepaard ging. Bonussen van de top werden gekoppeld aan de prestaties van de top 6 van de best presterende (lees: hoogst gerealiseerde aandeelhouderswaarde) oliebedrijven wereldwijd.
De afdeling scenarioplanning werd ontmanteld, stap voor stap bouwde Shell haar groene energiepoot af en ging zich volledig focussen op olie en gas, productie en distributie. Toen de toenmalig CFO daar op aangesproken werd door de pers antwoordde hij dat ‘groene energie leed aan haar gebrekkige winstgevendheid en dat Shell het (groene) imagoverlies voor lief zou nemen’. Er speelden al eerder de schandalen rond massale olieverontreiniging in de Nigerdelta en steun aan het corrupte en dictatoriale regimevan Nigeria (tot op de dag van vandaag spelen er rechtszaken rond deze kwestie) en het willen afzinken van de Brent Spar, dat Shell op een consumentenboycot kwam te staan. Later bleken de oliereserves in de boeken sterk overdreven. Het leidde tot boze aandeelhouders, dalende koersen en forse schadevergoedingen die betaald werden.
Het zou nog erger worden. In september 2015 werd bekend dat Shell, een van de medeoprichters, niet langer deel uitmaakt van ‘The Prince of Wales’s Corporate Leaders Group’ (CLG), een invloedrijke lobbyclub van leiders van toonaangevende multinationals tegen klimaatverandering, met prins Charles als beschermheer. Naar verluid als gevolg van groeiende spanning over Shell’s houding in milieuzaken, zoals het boren in de kwetsbare natuur van Antarctica. In diezelfde tijd stapt Shell, ondanks de Europese boycot van Rusland (i.v.m de oorlog in Oekraïne, de annexatie van de Krim, en het neerhalen van de MH17), in op de deal met Gazprom rond de Nord Stream 2 pijplijn. De publicist Rogier Ormeling constateert in de Volkskrant dat Shell opnieuw buigt voor Poetin en zich in ethisch opzicht een ‘empty shell’ betoont, waarin Poetin graag plaatsneemt.
Verwondering
Wat ik mij afvraag is hoe dit alles zo heeft kunnen gebeuren? Hoe kan het dat de top dit niet heeft zien aankomen? Dat ze achter de feiten aanlopen en zo het voortbestaan van Shell regelrecht in gevaar brengen? Dat ze keuzes maken die als immoreel of minstens onethisch bestempeld kunnen worden? Dat ze categorisch alle maatschappelijke verantwoordelijkheid afwijzen en alleen en uitsluitend aandeelhouderswaarde als leidend principe hanteren? Wat zijn de dieperliggende waarden en opvattingen van deze mensen aan de top? Wat is hunwereldmodel? Welke dynamiek speelt er intern, want daarin moeten we de verklaring zoeken voor de teloorgang, ethisch en economisch, zoals die zich nu lijkt af te tekenen.
Dynamiek
Wat de dieper liggende waarden zijn van de top dat weten we niet, daarvoor zouden we ze moeten interviewen (lijkt me overigens uitermate interessant om te doen op de NLP manier door ze te modelleren). We kunnen wel uit wat er gepubliceerd is over Shell een aantal van hun vooronderstellingen afleiden. Zo kan hun wereldmodel enigszins in kaart gebracht worden.
Een paar vooronderstellingen:
  • De olie- en gasprijzen zullen altijd blijven stijgen. (daar zit een hele gedachtegang achter over toenemende wereldvraag en schaarser wordende bronnen)
  • We hebben de beschikking over een onbeperkte hoeveelheid kapitaal. Dat betekent dat we altijd weer in kunnen stappen in groene energie op het moment dat we dat willen, dan kopen we gewoon de bedrijven op die we willen hebben
  • De aandeelhouders, de financiële markten, bevestigen ons gelijk, zie de alsmaar stijgende prijs van de aandelen
  • Wij zijn er alleen om voor de aandeelhouders zoveel mogelijk geld te verdienen
  • Wij doen niet aan politiek, dat is aan de politici
  • Wat (binnen de wet) kan mag en wat mag kan, mits voldoende winstgevend
  • Als wij het niet doen dan doet de concurrent het wel
  • Wij zijn goed in lokaliseren, boren, verwerken en distribueren, dat moeten we vooral blijven doen
  • Wij horen bij de top 6, daar willen we dan ook naar beloond worden
  • Onze bonuscultuur geeft prima onze ondernemingszin weer
Vanuit dit wereldmodel ontstond jarenlang een dynamiek waarin de top steeds bevestigd werd in haar model van de wereld. Handelend vanuit het creëren van maximale aandeelhouderswaarde bleven de winsten stijgen, nam de waarde van de aandelen Shell alsmaar toe, werden de bonussen uitgekeerd en zo werd het eigen gelijk steeds bevestigd. En zeg nu zelf, het hele economische klimaat met het neoliberale denken als motor, functioneerde al die tijd bijna als een applausmachine. Het creatieve tegendenken was afgeschaft, er ontstond een ja-knik cultuur en iedereen pikte zijn graantje mee. De ‘sky was de limit’, niemand die bedacht dat het ooit eindig zou zijn. Ja, als olie en gas op zouden raken, maar dat lag nog in een verre toekomst verscholen. Vooralsnog rees de prijs de pan uit en dat rechtvaardigde de investeringen in teerzanden, schaliegas en -olie en boren in Alaska.
guus01
Totdat het ondenkbare gebeurde. Er ontstond een nieuwe realiteit. Een paar belangrijke aannames uit het oude wereldmodel bleken ineens niet meer te kloppen. Dat lijkt niet door te dringen tot Shell, die gewoon conform hun oude wereldmodel bleven opereren, zelfs tot op de dag van vandaag, getuige de overnameplannen van de BG Group. Volgens het FD is de schatting van de overnamewaarde van BG op een reeks langetermijnaannames gebaseerd voor de olieprijs van $70 tot $110 per vat. Een vat Brent-olie kost nu $36. Op 27 januari a.s. stemmen de aandeelhouders over de overname.
De nieuwe dynamiek waar Shell in terecht is gekomen laat zien hoe het oude denken niet in staat is om te reageren, laat staan te anticiperen op de nieuwe werkelijkheid. Die laat zich samenvatten in drie bewegingen: het klimaatakkoord, de uitverkoop van fossiele brandstoffen, de druk op institutionele beleggers om duurzaam te beleggen. Dat leidt tot een scherpe daling van de winst van Shell en beleggers die het geloof in de onderneming verliezen.
guus02De maatregelen die de top treft werken, zeker op de langere termijn, eerder averechts (in de systeemtheorie heet dat het lapmiddelen patroon). En zo is een negatieve spiraal ontstaan, een zichzelf versterkende loop die tot escalatie van het systeem kan leiden. Kan, want het is natuurlijk niet zeker dat het systeem ook daadwerkelijk gaat escaleren. Het risico is reëel en wordt door diverse analisten en economen onderkend.
Fragiel systeem
Ik vind het choquerend om te zien hoe fragiel een organisatie als Shell dus blijkt te zijn. Shell heeft altijd te boek gestaan als een robuust systeem, zelfs in de recente crisistijd bleef ze een baken van zekerheid en soliditeit. Om dit te kunnen begrijpen is het interessant om de ideeën van Taleb (Antifragiel. Dingen die baat hebben bij wanorde, 2013) nog een keer van stal te halen. Taleb hanteert het begrip antifragiel als tegenovergestelde van fragiel. Hij betoogt dat het fragiele kwetsbaar is voor toevallige gebeurtenissen en stressfactoren. Daartegenover staat het antifragiele dat juist baat heeft bij toevallige gebeurtenissen en stressoren doordat het daar juist sterker en creatiever van wordt en groeit. Complexe systemen -zoals organisaties- hebben juist baat bij antifragiliteit.
Tegelijkertijd ziet hij dat juist alle variatie en volatiliteit (beweeglijkheid) uit huidige organisaties wordt weggehaald en dat maakt ze juist meer fragiel en dus kwetsbaar in een veranderende wereld. Dat beschrijft aardig wat er bij Shell is gebeurd. Met de omslag naar de focus op aandeelhouderswaarde werd veel creativiteit en diversiteit uit de organisatie weggesneden, de organisatie werd daardoor meer fragiel. Controle mechanismes werden aangescherpt, schaalvergroting vergrootte de complexiteit en ‘en passant’ verdween flexibiliteit en het denken in meerdere scenario’s –meerdere mogelijke modellen van de werkelijkheid- uit de organisatie: gevolg nog meer fragiliteit. En dan plots een onverwachte(?) gebeurtenis, een zwarte zwaan, zoals Taleb ze noemt en dan blijkt de fragiel geworden organisatie daar niet tegen bestand. Was deze ontwikkeling echt niet te voorzien geweest? Ik denk het wel, maar kennelijk niet voor de mensen die zo vast zitten in het oude denken.
Hoe verder?
Hoe moet het nu verder met Shell? Een grote vraag, want ik vraag me af of er in deze complexe situatie iemand is die daar het ultieme antwoord op heeft? Maar laten we er bij wijze van experiment de ideeën van Taleb eens op los laten. Shell ombouwen tot een antifragiele organisatie: opsplitsen in kleine eenheden die flexibel in kunnen spelen op snel veranderende omstandigheden. Focus op alle stakeholders, een gezamenlijke belangenafweging, oftewel de slag maken naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Vooral verbindingen aangaan met allerlei huidige start-ups, met lokale energiecollectieven, hoe elkaar te versterken? Van geopolitieke macht naar lokale samenwerking. Ophouden te denken in termen van olie en gas, maar denken in termen van energie en duurzaamheid, hoe duurzaamheid ook economisch rendabel kan zijn. Hoe olie en gas voorlopig nog een noodzakelijke aanvulling zullen en kunnen zijn in de energievoorziening, en hoe dat op een duurzame wijze, in lijn met het klimaatakkoord, gerealiseerd kan worden. De ruim aanwezige kennis en expertise inzetten op het ontwikkelen van nieuwe revolutionaire technieken, bijvoorbeeld rond CO2 afvang en opslag. Inzetten op de transitie die gaande is, daar voorloper in worden. Ik weet, ik ben een idealist, maar ik word enthousiast bij de gedachte dat dit zomaar zo zou kunnen werken.

Het 15-stappenplan van de Staten-Generaal van de Verkeersveiligheid

Op de Staten-Generaal van de Verkeersveiligheid heeft minister Jacqueline Galant haar actieplan voorgesteld om de verkeersveiligheid in ons land te verhogen. Bovenop de nultolerantie voor jonge bestuurders wil ze onder andere een vereenvoudiging van de wegcode, de invoering van een alcoholslot en de oprichting van een ongevalleninstituut. Alle maatregelen zouden moeten leiden tot een halvering van het aantal verkeersdoden tegen 2020 (420 in totaal), en een daling van het aantal gewonden met 30 procent tegen 2025. De tekst bevat niet alleen aanbevelingen, maar ook duidelijke maatregelen. ”We moeten de ernst van ongevallen op onze wegen verminderen, door samen te strijden tegen alcoholgebruik en overdreven snelheid”, aldus Galant.
Dit is wat Jacqueline Galant zoal voorstelt:
  • Vereenvoudiging van de wegcode
  • via duidelijkere regelgeving,
  • Reglementering van elektrische fietsen
  • Nultolerantie op vlak van alcohol voor jonge bestuurders (eerste 3 jaar)
  • Integratie alcoholslot voor herhaaldelijke overtreders en iedereen die personen vervoert
  • Een betere opvolging van de boetes voor alcoholmisbruik
  • Oprichting van een ongevalleninstituut
  • Een zwarte doos in alle nieuwe voertuigen
  • Verhoging van de pakkans
  • Terugdringen van fraude in het wegvervoer
  • Extra camera’s voor nummerplaatherkenning
  • Extra trajectcontroles
  • Verhogen van de kwaliteit van alcohol- en drugscontroles
  • Betere communicatie en informatie-uitwisseling met de buurlanden
  • Oprichting van een platform ter preventie van ongevallen.

De gevaren van spraakherkenning

Enkele dagen geleden hadden we het al over de voordelen van spraakherkenning op vlak van wegveiligheid. Maar er zijn ook gevaren aan verbonden. Zo blijkt het bijzonder moeilijk om allerhande functies te bedienen zonder de aandacht voor wat er op de weg gebeurt te verliezen. Uit wetenschappelijk onderzoek van de Amerikaanse Foundation for Traffic Safety en de University of Utah, blijkt dat toch tegen te vallen. 160 testpersonen testten de technologie zowel in een simulator als in het echte autoverkeer en daaruit bleek dat ze veel meer afgeleid werden dan algemeen wordt verondersteld. Daarbij dient wel gezegd te worden dat de afleiding vooral komt van slecht begrepen commando’s en het is net op dat vlak dat de jongste generatie spraaktechnologie grote stappen vooruit heeft gezet.
Niettemin liggen de resultaten in het verlengde van onderzoek naar handsfree telefoneren. Daaruit bleek ook al dat mensen die met de gsm in de hand telefoneren of handsfree eigenlijk even hard afgeleid worden. En dat leidt in de eerste plaats tot tragere reacties op de verkeersomgeving die er niet om liegen: een toename van de reactietijd met 20% tot 40%. Omdat we afgeleid zijn, hebben we ons voertuig ook minder onder controle en kunnen we minder onze koers aanhouden. U heeft wellicht allemaal al eens een “zwalpende” chauffeur voor u gehad die druk aan het gesticuleren is wanneer u hem inhaalt. Er bestaat nu ook technologie om de wagen op het rechte pad te houden en om autonoom noodstops te maken. Maar op de ene technologie betrouwen om de afleiding van de andere te compenseren … dat is wellicht niet de juiste houding achter het stuur …